Als CFO van Lidl Nederland en één van de winnaars van de Chief Value Officer van het Jaar Award 2023, geeft Erwin Bziuk vorm aan een bredere kijk op waarde. In dit interview deelt Erwin hoe duurzaamheid en betaalbaarheid samenkomen in de praktijk, welke keuzes en dilemma’s daarbij spelen, en waarom de rol van CFO verandert in die van Chief Value Officer.
Lidl toont aan dat impact, duurzaamheid en betaalbaarheid hand in hand kunnen gaan. Hoe zorg je ervoor dat deze hand in hand gaan?
“Binnen Lidl is duurzaamheid geen containerbegrip of iets dat gedaan moet worden. Duurzaamheid zit in ons DNA! Wij geloven sterk in de kracht van duurzaamheid én betaalbaarheid. We zorgen ervoor dat deze hand in hand gaan door voortdurend te investeren in duurzame technologieën, oplossingen, processen en middelen. Een mooi voorbeeld is onze vloot van elektrische vrachtwagens waarmee we onze supermarkten bevoorraden. Daarmee lopen we flink voorop. Ook richting de klant besteden we hier veel aandacht aan met ons grote aanbod van duurzame en gezonde producten. Natuurlijk moeten onze klanten eigen keuzes maken maar het helpt als je assortiment in de supermarkt veel gezonde keuzes biedt. Het lijkt in eerste instantie misschien duurder maar uiteindelijk betaalt het zich terug. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat we als efficiënte organisatie onze kosten laag houden. Dankzij langdurige samenwerkingen met onze leveranciers en partners kunnen we onze duurzaamheidsnormen naleven en onze klanten hoogwaardige producten bieden, zonder dat dit ten koste gaat van de betaalbaarheid. Zoals gezegd, duurzaamheid lijkt in eerste instantie misschien duurder, maar we maken vanzelfsprekend gebruik van de middelen die er zijn om dit goedkoop te financieren. Denk hierbij aan groene financieringen en subsidiemogelijkheden.
Daarnaast, Lidl staat bekend om ‘de hoogste kwaliteit’ voor de laagste prijs. Lage verkoopprijzen gaan hand in hand met lage kosten. Kostenmanagement is daarin een heel belangrijk aspect. Door gebruik van een kostenmanagementsysteem, het continue in contact zijn met de verantwoordelijken over de actuele kosten, de vergelijking met ons plan en de resultaten van vorig jaar maar vooral door het (mede)initiëren en volgen van maatregelen om kosten te verlagen zijn we in staat onze kosten zo laag als mogelijk te houden. Dit alles zorgt ervoor dat impact, duurzaamheid en betaalbaarheid bij Lidl hand in hand gaan.”
Op welke wijze veranker je maatschappelijke impact (klimaat, biodiversiteit, mensenrechten, etc.), naast financiële waarde, bij het nemen van belangrijke besluiten?
“Dit is een integraal onderdeel van onze bedrijfsstrategie. Bij elke belangrijke beslissing wordt de impact op onder andere klimaat, biodiversiteit en mensenrechten meegenomen. Dit doen we door duidelijke duurzaamheidscriteria op te stellen die in onze besluitvormingsprocessen zijn geïntegreerd. Daarnaast investeren we in training en bewustwording van onze medewerkers, zodat zij de kennis en tools hebben om duurzame keuzes te maken. Door deze aanpak zorgen we ervoor dat maatschappelijke impact niet alleen iets extra’s is, maar een kernonderdeel van onze bedrijfsvoering. We hebben hier een speciaal programma voor dat in onze organisatie geborgd is. Dit programma informeert onze collega’s over onze duurzaamheidsstrategie en inspireert hen om hier zelf aan bij te dragen. We brengen dit continu onder de aandacht met workshops, trainingen en regelmatige updates, zodat iedereen actief betrokken blijft en gemotiveerd is om bij te dragen aan onze gezamenlijke duurzaamheidsdoelen. Maatschappelijke waarde en financiële waarde is voor ons dus niet of/of maar en/en.”
Kun je een voorbeeld geven van een belangrijk besluit dat je anders had genomen wanneer je uitsluitend de financiële informatie had meegenomen?
“Dan denk ik als eerste aan duurzaam bouwen. Zo zijn onze distributiecentra gecertificeerd met BREEAM outstanding. Hier gaan extra bouwkosten mee gepaard. Als we alleen naar dit financiële aspect hadden gekeken, was de bouw niet duurzaam geweest. Ik ben heel blij en trots dan we naar beide aspecten kijken. Een ander voorbeeld is Kipster. Daar ontwikkelden ze, met hulp van Lidl, een manier om hele duurzame eieren te produceren. Deze witte Kipster eieren vind je in onze schappen. Het is niet zomaar een boerderij, het is de meest mens-, milieu- en diervriendelijke kippenstal ter wereld. De kippen kunnen er lekker rondscharrelen in een nagebootste bosrijke omgeving met veel afwisseling, daglicht en verse buitenlucht. Niet de goedkoopste eieren dus, maar wel heel duurzaam. En dat is veel belangrijker voor ons.”
“Als we alleen naar dit financiële aspect hadden gekeken, was de bouw niet duurzaam geweest.”
Welk impactgedreven project of initiatief ben je het meest trots op binnen Lidl?
“Een lastige vraag, want er zijn veel impactgedreven projecten of initiatieven waar ik trots op ben. Laat ik er een aantal noemen. Vanuit mijn eigen verantwoordelijkheidsgebied ben ik bijzonder trots op hoe we door automatisering en digitalisering relatief eenvoudige werkzaamheden hebben kunnen vervangen door technologische oplossingen, waardoor werknemers prettiger kunnen werken en we veel papier besparen. Zoals gezegd bouwen we duurzaam. Naast onze distributiecentra denk ik aan hoe we duurzaamheid verwerken in onze filiaalbouwprojecten, met als mooi voorbeeld onze CO2- en energieneutrale supermarkt in Almere Oosterwold. Dit filiaal is gebouwd met innovatieve en duurzame materialen. Zo zijn oude Lidl-shirts van medewerkers verwerkt tot isolatie in de gevel en binnenwanden, en is ruim 90 procent van de installaties demontabel of recyclebaar. Daarnaast wordt de energie voor de winkel opgewekt door meer dan 1.500 zonnepanelen, en is de bevoorrading volledig emissievrij dankzij het gebruik van elektrische vrachtwagens. Dit project zet een nieuwe standaard voor duurzaamheid binnen de supermarktsector. Heel recent zijn we gestart met de bouw van Lidl Zero Capelle. We gaan daar de duurzaamste supermarkt van Nederland bouwen!”
Wat is op dit moment de grootste uitdaging in het verder verduurzamen van het productaanbod van Lidl? Hoe probeer je deze te adresseren?
“De grootse uitdading is mensen naar een andere eetcultuur bewegen, dat is niet iets wat wij als Lidl alleen kunnen doen. We zijn heel erg bezig om ons assortiment te verbeteren en de klant mee te nemen met gezondheidscampagnes. De grootste uitdaging is het helpen van onze klanten bij het maken van bewuste/duurzame en gezonde keuzes. Bij Lidl nemen we onze verantwoordelijkheid serieus en werken we continue aan het verbeteren van ons assortiment. We maken producten gezonder en duurzamer en eenvoudig beschikbaar. Hier investeren we in. Prijs mag nooit een belemmering zijn vinden we om de gezondere en duurzamere keuze te maken. Een mooi voorbeeld hiervan is dat we een prijsgelijkheidsbeginsel hebben op volkoren en plantaardige producten.”
“Prijs mag nooit een belemmering zijn vinden we om de gezondere en duurzamere keuze te maken.”
Verduurzaming kan niet alleen. Hoe probeer je de sector mee te nemen in jullie duurzame doelen en standaarden?
“We proberen de sector zoveel mogelijk mee te nemen door het goede voorbeeld te geven en te laten zien wat wel mogelijk is. Door transparant te zijn over onze duurzame doelen en successen hopen we andere organisaties te inspireren om ook stappen te zetten richting duurzaamheid. Een mooi voorbeeld is dat wij in 2023 onze doelstelling ‘om voor 2030 onze winkels volledig elektrisch te bevoorraden’ bekend hebben gemaakt. Netcongestie is een uitdaging voor iedereen maar door vroegtijdig erover na te denken, te handelen én samen te werken laten we zien dat er ook heel veel wel kan. Hoe we dit doen delen we graag. Met de politiek, ondernemers, leveranciers etc. “
“We proberen de sector zoveel mogelijk mee te nemen door het goede voorbeeld te geven en te laten zien wat wel mogelijk is.”
Wat zijn jouw persoonlijke drijfveren om maatschappelijke impact naast financiële waarde te prioriteren in besluitvorming?
“Mijn motivatie komt voort uit een sterk gevoel van verantwoordelijkheid. Ik wil impact maken op het gebied van duurzaamheid vanuit de gedachte om bij te dragen aan een betere wereld. Ik geloof heilig in het belang van duurzaamheid, niet alleen voor de huidige generatie, maar ook voor de toekomstige generaties en dus ook voor mijn eigen zoon. Bij Lidl heb ik de kans om deze overtuiging in de praktijk te brengen. Het geeft me veel voldoening om zelf te kunnen sturen op duurzaamheid, bij te dragen aan onze duurzaamheidsdoelen en om mijn collega’s te motiveren hetzelfde te doen. Door samen ambitieuze doelen te stellen en onze voortgang te monitoren maken we echt verschil. En dat begint bij mijzelf. Vanuit mijn motivatie om impact te maken ben ik ook als vice-voorzitter van Statiegeld Nederland en Lid van de Raad van Toezicht van Verpact nauw betrokken bij betaalbare recyclingsystemen en een circulaire economie waarbij verpakkingsmateriaal een grondstof is en blijft. Een mooie en duurzame ambitie!”
“Door samen ambitieuze doelen te stellen en onze voortgang te monitoren maken we echt verschil.”
Wat is de belangrijkste les die je hebt geleerd in het sturen op impact?
“Dat zijn een aantal lessen die met elkaar verbonden zijn. Allereerst dat maatschappelijke impact niet alleen een morele verplichting is maar ook een strategische keuze. Het helpt ons om ons te onderscheiden in de markt en een loyale klantenbasis op te bouwen die onze waarden deelt. Verder dat het meten, hoe lastig dat ook soms is, en evalueren van onze impact ons helpt om continu te verbeteren. Door regelmatig onze resultaten te analyseren kunnen we onze strategieën aanpassen en onze positieve invloed vergroten. En tenslotte dat door samen te werken met verschillende stakeholders we duurzame oplossingen kunnen ontwikkelen die zowel de samenleving als ons bedrijf ten goede komen.”
Waarom is het belangrijk voor CFO’s om Chief Value Officer te worden?
“Het is belangrijk voor CFO’s om Chief Value Officer te worden omdat deze rol verder gaat dan het managen van financiële processen. Een Chief Value Officer voegt echte waarde toe door zich te richten op zowel financiële als maatschappelijke impact binnen de eigen organisatie maar ook daarbuiten. Dit maakt hen een voorbeeld voor andere CFO’s en helpt bedrijven om duurzamer en verantwoordelijker te opereren.”
Welke vraag zou jij in bestuurskamers willen zien, die momenteel (nog) niet (genoeg) gesteld wordt, maar wel belangrijk is voor impact?
“Wat is onze duurzaamheidsstrategie, is deze sportief/ambitieus/uitdagend genoeg en meetbaar? En maken we hiermee de impact die we willen of voldoen we slechts aan het minimum conform wet- en/of regelgeving?”